Dự thảo mới nhất chương trình giáo dục phổ thông tổng thể vừa được Bộ GD-ĐT điều chỉnh, hoàn thành. Theo đó, thay vì phải học 13 môn như hiện nay, số môn học bắt buộc sẽ giảm còn 7 - 8 môn đối với THCS và 4 môn với THPT. Cũng theo dự thảo, sẽ có những môn học mới được tích hợp từ các môn học truyền thống hoặc thay tên gọi để phù hợp với sự thay đổi nội dung, tính chất, ý nghĩa giáo dục.

Nội dung học tự chọn tăng dần

Thứ trưởng Bộ GD - ĐT Nguyễn Vinh Hiển cho biết: “Hệ thống môn học trong chương trình giáo dục phổ thông tổng thể được thiết kế theo định hướng đảm bảo cân đối nội dung các lĩnh vực giáo dục; phù hợp với từng cấp học, lớp học; thống nhất giữa các lớp trước và sau; tích hợp mạnh ở các lớp dưới, phân hóa dần ở các lớp học trên. Hệ thống các môn học cũng điều chỉnh để tương thích với nhiều nước trên thế giới”.

Trong dự thảo có 8 lĩnh vực giáo dục xuyên suốt ba cấp học gồm: ngôn ngữ và văn học, toán học, đạo đức - công dân, thể chất, nghệ thuật, khoa học xã hội, khoa học tự nhiên, công nghệ - tin học.

Mỗi lĩnh vực sẽ có các môn học cốt lõi và được điều chỉnh theo lớp, cấp. Ví dụ: lĩnh vực giáo dục khoa học ở lớp 1, 2, 3 sẽ có môn liên quan tới cuộc sống quanh ta. Lớp 4, 5 tách ra thành hai môn: tìm hiểu xã hội (tích hợp nội dung của các môn học truyền thống: Lịch sử, Địa lý) và tìm hiểu tự nhiên (tích hợp các môn: Vật lý, Hóa học, Sinh học).

Nếu ở giai đoạn giáo dục cơ bản (Tiểu học, THCS), nhiều môn học truyền thống được tích hợp trong môn học mới thì ở bậc THPT vẫn có riêng một số môn học truyền thống như: Vật lý, Hóa học, Sinh học, Lịch sử, Địa lý. Bên cạnh đó là nhiều chuyên đề học tập mới mang định hướng nghề nghiệp cao.

Điểm mới so với nhiều dự thảo trước đây là ở cả ba cấp học, hệ thống môn học đều được chia thành các môn bắt buộc và tự chọn. Ở bậc trung học, thay vì phải học 13 môn như hiện nay thì số môn bắt buộc sẽ giảm nhiều, chỉ còn 7 - 8 môn đối với THCS và 4 môn đối với THPT. Các môn: Ngữ văn, Toán, Công dân với Tổ quốc và Ngoại ngữ 1 (do trường chọn) là 4 môn bắt buộc đối với học sinh THPT. Bên cạnh đó, học sinh THPT có thể tự chọn nhóm môn học có nội dung phù hợp với sở trường, định hướng nghề nghiệp của bản thân.

“Ở bậc THPT, học sinh có thể thay đổi môn tự chọn và chuyên đề học tập phù hợp với nguyện vọng. Nhưng các em sẽ phải hoàn thành số lượng môn học, chuyên đề học tập tối thiểu theo quy định. Chương trình sẽ dành thời lượng nhất định để học sinh thực hiện sự thay đổi này” - Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển cho biết.

Đề cao trải nghiệm sáng tạo

Với định hướng phát triển phẩm chất, năng lực của học sinh, Bộ GD-ĐT cũng đặt ra các yêu cầu cụ thể, trong đó nhấn mạnh đến phương pháp dạy học, chú trọng tính thiết thực trong nội dung dạy học và hoạt động trải nghiệm. Tùy theo cấp học và đặc thù của từng môn học mà xây dựng chương trình phù hợp.

Ví dụ môn Ngữ văn, phương pháp dạy thông qua các hoạt động nhằm khuyến khích, tạo cơ hội cho học sinh đọc, viết, nói, nghe.Từ đó phát triển năng lực tư duy, cảm thụ văn học, năng lực vận dụng tiếng Việt; khuyến khích suy nghĩ độc lập, sáng tạo, hạn chế ghi nhớ máy móc...

Một trong những điểm mới được lưu ý khi xây dựng chương trình giáo dục phổ thông lần này là hoạt động trải nghiệm sáng tạo và nghiên cứu khoa học kỹ thuật. Trong đó, hoạt động trải nghiệm sáng tạo dành cho học sinh từ lớp 1 đến lớp 12. Đây là cách vận dụng tri thức, kỹ năng, kinh nghiệm bản thân vào việc giải quyết những vấn đề thực tiễn cuộc sống, qua đó hình thành năng lực chung và năng lực đặc thù (tổ chức hoạt động, quản lý cuộc sống, định hướng, chọn nghề...), phát huy năng khiếu riêng của từng học sinh.

Trải nghiệm sáng tạo được chú trọng trong từng môn học, đồng thời thiết kế thành các hoạt động riêng để vận dụng tổng hợp nhiều lĩnh vực kiến thức, kỹ năng... “Nếu ở giai đoạn giáo dục cơ bản, hoạt động trải nghiệm sáng tạo tập trung hình thành các phẩm chất, nhân cách, thói quen, kỹ năng sống thì ở giai đoạn định hướng nghề nghiệp sẽ chú trọng việc gắn với nghề nghiệp tương lai. Học sinh có cơ hội trải nghiệm các ngành nghề khác nhau bằng nhiều hình thức phong phú” - Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển giải thích.

Nghiên cứu khoa học kỹ thuật và thực hiện các chuyên đề học tập cũng được quy định trong chương trình giáo dục phổ thông tổng thể. Đây cũng là một hình thức trải nghiệm, là cách để học sinh vận dụng kiến thức của nhiều môn học, tạo nên các sản phẩm thiết thực hoặc giải quyết các tình huống, vấn đề trong thực tiễn cuộc sống, gắn học với hành.

Việc tổ chức học tập theo chuyên đề, dự án học tập và nghiên cứu khoa học giúp học sinh hình thành, phát triển năng lực tự học, tự nghiên cứu, khả năng làm việc nhóm, làm quen với việc thảo luận, phản biện và biết cách trình bày, thuyết phục.

Theo Tuổi trẻ