Trường THCS - THPT Trần Quốc Tuấn

Hàng năm, cứ đến giữa tháng 4, ở những khu vực miền núi Tây Trường Sơn khi gió mùa Tây - Nam thổi, mưa mùa sắp rơi thì nhân dân các bộ tộc Lào lại vui mừng tổ chức đón Tết cổ truyền Bun Pi May (lễ hội năm mới) hay Lễ hội Hốt Nậm (Té nước).

Năm mới của nhân dân các bộ tộc Lào bắt đầu từ ngày 14/4 đến ngày 16/4 dương lịch. Theo truyền thống cách đây hàng nghìn năm, mỗi khi Tết đến xuân về, người Lào lại tổ chức lễ hội té nước. Trong lễ hội này, người dân Lào và cả khách du lịch nước ngoài, không phân biệt giàu nghèo, tôn giáo đều cùng hướng niềm vui, niềm hạnh phúc của một ngày hội thực thụ.

Nă̆m mới đến, người dân Lào dù đi làm việc ở nơi đâu hay sống ở bất cứ nơi nào đều trở về tổ ấm của mình để đón mừng năm mới cùng gia đình. Họ cùng dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ, mua sắm quần áo mới để mong những điều không tốt sẽ đi theo năm cũ và cầu mong một năm mới sẽ có nhiều may mắn và tốt đẹp.

Người Lào sống hiền lành và thiên về làm điều thiện. Thường thường trong ngày Tết, đầu tiên người ta sẽ diện áo hoa các loại màu tươi tắn khác nhau cho năm mới đầy rực rỡ và rồi sẽ cho nước thơm (nước ngâm từ các loài hoa thơm) vào xô, chậu… đi đến chùa để tắm cho Phật, cho các nhà sư để cầu mong trong năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, cuộc sống no đủ, đất nước thanh bình, thịnh vượng. Mọi người có một niềm tin rằng nếu đi đủ 9 chùa trở lên sẽ càng gặp được nhiều may mắn cho cả năm và đa số họ đều làm như vậy. Sau đó, họ về thực hiện phong tục té nước trước hết là cho những người lớn tuổi trong gia đình như ông, bà... để chúc thọ và cũng nhận lời chúc tốt đẹp từ họ. Tục té nước ngày Tết cổ truyền Bun Pi May của Lào còn có nét đặc trưng là trong những ngày này không kể dù lạ hay quen, dù giàu hay nghèo cũng đều được gia chủ tiếp đón ân cần như nhau và được thể hiện sự quý trọng bằng những “gầu” nước dội lên khắp người khi đến thăm và chúc cho nhau những điều tốt đẹp. Người được té nhiều nước, áo quần ướt đẫm, thì sẽ càng sung sướng vì tin rằng mình sẽ gặp nhiều may mắn trong năm mới.

Ngoài việc đi đến chùa để tắm cho Phật, họ còn ra chùa gần nhà xúc những xe cát đầy chở về đắp thành những núi cát nhỏ quanh các gốc cây cổ thụ nơi sân chùa. Ðỉnh núi cát, có cờ đuôi nheo, cờ phướn bằng những dải lụa mầu sắc. Có người chăng trên đỉnh và sườn núi cát những chỉ ngũ sắc. Trẻ em chạy vòng quanh các núi cát, người lớn ngắm nhìn và trò chuyện vui vẻ bên những công trình nghệ thuật và cầu nguyện sang năm mới sẽ có nhiều điều may mắn, tốt lành.

Trong ngày Tết, có một lễ hội được đông đảo người Lào tham gia đó là rước nữ chúa Xuân ở Tỉnh Luông Pha Bang (trước đây từng là thủ đô của đất nước Lào). Tập tục này có từ thời xa xưa. Nữ chúa Xuân, là nàng Xẳng Khản, một trong bảy người con gái của Thần bốn mặt – vị thần có công đem những điều tốt lành cho nhân dân Lào. Ðến giờ hoàng đạo, đoàn rước nữ chúa Xuân thật tưng bừng. Một cô gái đóng chúa Xuân một tay gươm, một tay cầm vòng lửa cùng sáu người em gái xiêm y rực rỡ ngồi trên xe mui trần trang hoàng lộng lẫy. Ði theo đoàn rước là một dòng người nối tiếp nhau vừa đi, vừa múa hát trong tiếng trống vang lừng. Người bên đường tươi cười té nước mát cho đoàn hội, chúc nhau những lời tốt đẹp nhất của năm mới.

Vào ngày cuối cùng để chuẩn bị bước sang năm mới, họ hàng sẽ đến để xum họp gặp gỡ, hỏi thăm và cầu chúc cho nhau những điều tốt đẹp. Mọi người cùng liên hoan, tổ chức lễ buộc chỉ cổ tay cầu chúc mọi điều may mắn, chuẩn bị đón năm mới thật tốt lành. Ðối với người Lào, năm mới phải thật là vui, náo nhiệt. Ở đâu có tiếng trống nổi lên và điệu múa lăm vông thì ở đó vui thâu đêm suốt sáng. Vui từ trong nhà ra ngoài ngõ, những cuộc vui làm cho đêm lăm vông như ngắn lại, nhưng dù vui đến mấy người Lào vẫn giữ được bản chất hiền hòa, lối ứng xử mềm mại và luôn coi trọng giá trị nhân bản. Chính vì vậy mà ở tất cả các cuộc vui chơi không hề xảy ra chuyện to tiếng, cãi vã hoặc ẩu đả nhau làm ảnh hưởng sự bình yên vốn có của bản làng.

Bun Pi May ( lễ hội năm mới) mang đậm đà bản sắc dân tộc của nhân dân các bộ tộc Lào. Người Lào dù có đi đâu thì hàng năm đều hướng về quê hương, gia đình để cầu chúc cho nhau những điều may mắn, tốt đẹp nhất.

Cô giáo: Điều Thị Kim Ngân- TT tổ Tiếng Việt